ELEKTRİK İÇ TESİSAT MUAYENESİ VE RAPORLAMA

Elektrik İç Tesisat Muayenesi Nedir?

Elektrik iç tesisat muayenesi; ev, okul, fabrika, hastane, AVM, üretim tesisi, iş merkezi, otel vb. yerlerin iç tesisatlarının yönetmeliğe uygun şekilde denetlenip raporlanmasıdır. Bu denetlemeyle iş ekipmanlarının kullanım şartlarını belirlemek, aynı zamanda can ve mal kayıplarını en aza indirmek amaçlanmaktadır. Elektrik tesisat muayenesi ilerde oluşabilecek sorunları önceden fark etmeyi mümkün kılmaktadır. Elektrik hattının eksikliklerini, risk doğurabilecek noktalarını belirterek sistemde iyileştirmeler yapılmasına olanak sağlamaktadır.

Nasıl yapılır?

Bu denetlemenin nasıl yapıldığına gelecek olursak; makine ve ekipman elektrik hatları, ana dağıtım panosu ve tali panolar, prizler, sigorta kutuları, paratoner ve yıldırımdan korunma tesisleri, jeneratör, kompresör, hidrofor pompaları vb. statik noktalar kontrol edilerek denetleme gerçekleştirilmektedir.

Aşamaları nelerdir?

Tabii ki bu kadar çok noktanın denetlenip kontrol edilmesinin en büyük amacı, insan sağlığını korumaktır. Peki bu denetlemede nelere dikkat edilmektedir;

• İlk olarak muayenenin yapıldığı işletmenin adı, adresi, tesisata ait bilgilerin olduğu kısım doldurulmaktadır. İç tesisat muayenesi sonucunda yapılması gereken onarımlar yetkili mühendis tarafından rapora eklenmektedir. Binanın topraklama sistemi, ana dağıtım panosundan ölçüm sonucunda alınan topraklama direnci değeri, ana devre kesici bilgileri ve denetleyen mühendis bilgileri kaydedildikten sonra ilk aşama tamamlanmış olmaktadır.

• Daha sonra Gözle Kontrol testleri yapılmaktadır. Burada panonun genel durumu incelenmektedir. Gözle kontrolünü gerçekleştirdiğimiz panoda önemli olan hususlar şunlardır;

• Pano kapaklarındaki topraklamanın yapılması gerekmektedir.
• Pano kapakları dışa açılır şekilde olmalıdır.
• Pano iç kapağının olması veya baraların pleksi ile ayrılıp direkt dokunmaya karşı önlem için Bant I ve Bant II ayrımının yapılması gerekmektedir.
• Kablo yalıtımlarının sağlam olması gerekmektedir.
• Kablo uç ve ek bağlantılarının düzgün yapılması gerekmektedir.
• Duvarda şemalar, talimatlar, proje çizimleri olmalıdır.
• Pano kapağında tehlike ve uyarı işaretlerinin bulunması gerekmektedir.
• Pano içindeki faz, toprak ve nötr kablo ya da baraları renklere uygun ve etiketli olmalıdır.
• Pano içindeki ısınmalara karşı havalandırma olmalıdır.
• Sismik hareketler sonucunda panonun devrilmemesi için yere sabitlenmelidir.

• Fonksiyon Testi, ölçüm sonuçlarının raporlandığı kısımdır. Ölçümleri:

• HT-Italia GSC60 – 3 Faz Enerji Analizörü ve Profesyonel Elektrik Tesisat Test Cihazı
• HT-Italia MacroEVtest – Elektrik Tesisat Test Cihazı ve Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Test Cihazı
• HT-Italia Jupiter – Tesisat Test Multimetre

gibi ölçü aletleri ile profesyonel şekilde yapılmaktadır. Betatron Mühendislik bu cihazların satışını yapmakta ve aynı zamanda ölçümlerinde kullanmaktadır. Fonksiyon testini gerçekleştirmek için sistemin faz sayısı, giriş faz gerilimleri, faz kabloları kesitleri, panolardaki en büyük sigorta değeri ve kategorisi, nötr-toprak gerilimi ve kablo kesitleri, kısa devre akımı (Isc), faz-toprak, faz-nötr arasındaki çevrim empedansı, RCD açma zamanı ve açma akımı, kategorisi bu raporda belirtilmektedir.

​

• Çevrim Empedansı Nedir? Nasıl Ölçülür?

Elektrik tesislerinin güvenliği için ölçümlerin düzenli ve doğru biçimde yapılması gerekmektedir. Bu ölçümlerden biri de Loop Empedans yani çevrim empedansı ölçümüdür. Çevrim empedansı elektrik iç tesisatı uygunluk raporları için gerekmektedir. Çevrim empedansı faz (L) ve toprak (PE) arasında ölçülen kaynak empedansı olarak tanımlanmaktadır. Koruma topraklaması, işletme topraklaması, trafo sekonder sargı dirençleri, faz iletkeni direnci, koruma topraklaması iletkeni direnci değerlerini içerdiği için çevrim empedansı faz-toprak arasında ölçülmektedir. Bir elektrik tesisatı aşırı akım koruma elemanları ile korunuyorsa loop empedansı ölçülmelidir. Herhangi bir kısa devre anında oluşan hata akımı nedeniyle kullanılan koruma elemanının istenilen zaman aralığında devreyi açması için faz ile nötr iletkeni arasındaki empedans değeri standartlar içerisinde yer almalıdır. Ölçümü yaparken cihazı loop kademesine aldıktan sonra yalıtılmış problarla panodan faz-nötr, faz-toprak çevrim empedansı değerleri alınmaktadır.

• RCD Nedir? Ölçümü Nasıl Yapılır?

Kaçak akım rölesi yani RCD, elektrik akımının hat boyunca nötr harici bir yerden geri dönmesi sonucunda devreyi açmaktadır. Bu işlemi bir saniyeden kısa bir sürede yapabilmektedir. Birçok marka ve modelde üretilen bu elektrik malzemesinin amacı faz-nötr arasında akım tespit ettiğinde devreyi açarak çarpılmaları önlemektir. Ölçümü yapmak için kullandığımız Jüpiter ölçü aletinin kademesini RCD kısmına getirip rampa mod ya da Auto mod yaparak ölçüm gerçekleştirilmektedir. Rampa modda RCD bir kez atıp değer verir yani RCD’nin açma akımına tek seferde ulaşması sağlanmaktadır. AUTO modda ise RCD birkaç kez atarak değer vermektedir. Çünkü açma akımına adım adım çıkarak RCD’nin açması sağlanmaktadır.

• Raporun Açıklamalar bölümü fonksiyon testlerinde ve gözle kontrolde yapılan işlemlerin uygun olup olmadığının notlarla açıklandığı kısımdır. Örneğin NOT 13A  ‘’Pano içerisindeki kablolar mekanik etkilere en az derecede maruz kalacak şekilde kablo kanallarına yerleştirilmelidir. Sistem mevcut haliyle uygun değildir.’’ açıklamasını yapmaktadır ve raporun daha kolay anlaşılmasını sağlamaktadır.

Elektrik İç Tesisat Periyodik Muayenesi, “İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ” gereğince yılda en az bir kez yapılma mecburiyeti bulunan bu denetlemeyi BETATRON MÜHENDİSLİK olarak yetkili mühendislerimizle gerçekleştirmekteyiz. Elektrik-elektronik mühendisleri, EMO tarafından verilen ‘’Elektrik İç Tesislerinin Denetimi ve Raporlama Eğitimi’’ni MİSEM’ den alarak denetleme için yetki kazanmış olmaktadırlar.

• Betatron Mühendislik olarak satışını yaptığımız Termal Kameraları aynı zamanda profesyonel şekilde işlerimizde de kullanmaktayız. Alınan görüntülerle birlikte rapor hazırlanıp, yorumda bulunarak hem işleri kolaylaştırıp hem de can güvenliğini arttırmaktayız. Sıklıkla kullanılan termal kamera FLIR C5 ile termal görüntüler elde edilmektedir. Bu kamera ile bina mantolama sisteminden, fabrika dağıtım panolarındaki sigortaların sıcaklıklarına kadar her şey incelenebilmektedir. Aynı zamanda profesyonel ve yarı profesyonel cihazlarla kalibrasyon ayarını daha hızlı yaparak zamandan da tasarruf sağlanabilmektedir.

RUMEYSA CEYLAN 

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

29.03.2021

KAYNAKÇA:

https://www.emo.org.tr/mevzuat/mevzuat_detay.php?kod=65