Anasayfa / GERİLİM TRAFOSU NEDİR?
Gerilim transformatörleri, yüksek gerilim devrelerinde gerilim ölçümü yapabilmek için kullanılan, aynı zamanda sekonder terminallerine bağlı olan cihazlara bilgi gönderen ve bu cihazları yüksek gerilimden izole eden ölçü transformatörlerine verilen addır.
Gerilim trafolarında primer uca bağlı olan yüksek gerilim, sekonder uçtan ölçü aletine uygun aralığa düşürülerek ölçülür. Normal çalışma koşullarında, sekonder gerilim, primer gerilimiyle orantılıdır ve aralarındaki faz farkı yaklaşık sıfırdır.
Şekil 1 : Gerilim transformatörü iç yapısı
Şekil 2 : Ölçü Hücresi
Gerilim trafoları, akım trafolarıyla birlikte ölçü hücresinde bulunurlar. Şekil 2’de ölçü hücresinde bulunan komponentler gösterilmektedir.
Şekildeki hücrede, gerilim trafosu bakır baradan gelen 34500 voltluk gerilimi 100 volta düşürerek ölçüm yapmaya imkan tanır. Gerilim trafosu şekilde görüldüğü gibi devreye paralel bağlanır. Akım trafosu ise devreye seri bağlanır. Akım ve gerilim trafosunun yanında bulunan terminaller, uygun ölçüm aralığına düşürülen voltaj ve akım değerlerini ölçtükten sonra elektrik sayacı ve enerji analizörü gibi cihazlara göndererek kullanılan enerji parametrelerinin kayıt edilmesine imkan sağlarlar.
Şekil 3’te bir gerilim trafosuna ait bilgi etiketi gösterilmiştir.
Şekil 3 : Gerilim trafosu bilgi etiketi
Sigorta devreden geçen akımın belirli bir sınırın üstüne çıkması durumunda devreyi açma amacı ile kullanılır. Devreye seri bağlanırlar.
Yüksek gerilim sigortaları da aynı mantıkla çalışırlar. Enerji iletim hatlarının kopması, yıldırım düşmesi aşırı gerilim yükselmesi gibi durumlarda kısa devre akımlarına karşı koruma sağlar. YG sigortaları enerji kesilmeden kesinlikle değiştirilmezler.
Gerilim ve akım trafolarının sekonder uçları mutlaka topraklanmalıdır. Ayrıca gerilim trafolarını sayaçlara bağlarken sargılardaki gerilim yönlerinin doğru olduğu kontrol edilmelidir.
Gerilim trafolarının güçleri 30-60-90 VA değerlerinde standardize edilmiştir.
V : Sekonder gerilimi (V)
Z : Trafo gücü (VA)
Z : Yük empedansı (W)
Z = V2 / S formülü ile sekondere bağlanacak en küçük yük belirlenir.
Primer devrede meydana gelecek faz-toprak kısa devre durumunda ortaya çıkan aşırı gerilimin ölçü trafolarına zarar vermemesi için trafolar nominal gerilimlerin 1,9 katına dayanacak şekilde seçilmelidir.
KAYNAKÇA:
EMO MİSEM, ELEKTRİK YÜKSEK GERİLİM TESİSLERİNDE İŞLETME SORUMLULUĞU EĞİTİMİ DERS NOTLARI, 2016
